حلقه هاي کشتزار و يا دايره هاي روي مزارع شکل هايي هستند که با خم شدن محصولات کشاورزي مانند گندم، جو و ذرت به وجود مي آيند و گياهان به نحوي اسرارآميز بر روي زمين مي خوابند. بدين صورت الگوهايي شکل مي گيرد که به يکباره و بي آنکه در روشنايي روز پيش از آن کسي آنها را ديده باشد، توجه مردم را به خود جلب مي کنند. بدين ترتيب حلقه هاي شگفت انگيز کشتزار به موضوع مهم و به شکل حيرت آوري به يک نکته پيچيده و حل نشدني تبديل شدند و از آن روز به بعد سيل گزارش ها مبني بر ديده شدن شکل هايي در بعضي از مزارع بدون دخالت انسان و با منشايي ناشناخته به دست رسيد. آنچه مردم ديده و يا از ديگران شنيده بودند خيلي زود مثل برق و باد همه جا پيچيد و فرضيه هاي بسياري شکل گرفت تا جايي که حتي بعضي بر اين باورند که موجودات فرازميني دستي در اين کشتزارهاي عجيب دارند. از اين رو دانشمندان بسياري مطالعات خود را بر روي اين پديده آغاز کردند و هنوز پس از گذشت چندين دهه، توضيح قانع کننده اي درباره علت پيدايش حلقه هاي کشتزار يافت نشده و بررسي هاي بيشتر حاصلي جز شگفتي بيشتر در بر نداشته است.
گرچه عمدتاً اين تصور وجود دارد که مشاهده اين طرح هاي شگفت انگيز از قرن بيستم ميلادي آغاز شده است ولي مدارک موجود نشان مي دهد که بشر از گذشته هاي دور و پيش از اختراع دوربين عکاسي با اين پديده آشنا بوده است.

کار يک موجود شيطاني!
 

به عقيده بعضي از پژوهشگران، پاره اي از حجاري ها و ديوارنگاره هاي غارها نظير طرح هاي مارپيچي منطقه نيوگراج در ايرلند، نمونه هايي از حلقه هاي کشتزار را که انسان عصر حجر شاهد آن بوده است، نشان مي دهند. در ميان نقوش باستاني مصر هم تصاويري يافت شده اند که به اعتقاد عده اي از محققان، ممکن است مدارکي دال بر تأييد نظريه دخالت فضايي ها در پيدايش چنين طرح هايي باشند.
مشهورترين تصوير قديمي مستندي که وقوع پديده حلقه هاي کشتزار را نشان مي دهد، يک حکاکي چوبي متعلق به سال 1678 ميلادي در انگلستان است. در اين اثر، موجودي شيطاني به تصوير در آمده است که با داسي بلند مشغول دروي مزرعه غلات در قالب الگويي عجيب و خاص است. به دنبال اين طرح متني با عنوان «اخبار عجيب هارتفورد شاير» آمده است که در آن از کشاورزي خسيس سخن مي رود؛ داستاني که درباره اين حکاکي سينه به سينه نقل شده، اين طور است که کشاورزي از پرداخت مبلغ عادلانه مرسوم که بايد به عنوان حق الزحمه دروي محصول جو به کارگر دروگر مي پرداخت، سر باز زده و کارگر بيچاره هم سوگند خورد کار او را به شيطان واگذار مي کند. صبح روز بعد وقتي که کشاورز خسيس از خواب بيدار مي شود، در کمال شگفتي مشاهده مي کند که کسي در طول شب مزرعه او را درو کرده است. اين کار با روشي عجيب و با دقتي شگفت انگيز در قالب نقوشي به صورت حلقه هاي گرد، چنان انجام گرفته بود که کاملاً مشهود بود کار هيچ انساني نمي توانست باشد و کشاورز خسيس آن قدر ترسيده بود که حتي براي درو کردن باقي محصولاتش، پا به مزرعه اش نگذاشت.

وقتي جريان هوا نقاشي مي کند
 

در دهه 1980 ميلادي دکتر« ترنس ميدن» رئيس اتحاديه پژوهشي گردبادها و توفان ها در بريتانيا، عامل پيدايش بسياري از حلقه هاي کشتزار را- حداقل در نمونه هايي که اشکال ساده دارند- جريان هاي دوراني هوا و از جمله گردبادهاي کوچک و بزرگ دانست. اما در اين بين نظر منتقدان چيز ديگري بود و چنين عنوان کردند که اگر دکتر ميدن يک بار هم که شده به مشاهده مستقيم اثرات عبور گردباد مي پرداخت، هرگز چنين نظريه اي را ارائه نمي داد! آنها به چند دليل نظريه دکتر ميدن را رد کردند؛ نخست آنکه گردبادها الگوي جا به جايي منظمي ندارند و هيچ گاه روي خط مستقيم يا مسيرهاي دايره اي کامل حرکت نمي کنند. همچنين گردبادهاي کوچک هرگز گياهان را بر روي زمين نمي خوابانند. در کنار آنها گردبادهاي سهمگين و عظيمي همچون « تورنادو» و « هاريکن» قرار دارند که مخرب ترين نيروهاي حاصل از جا به جايي هوا در کره زمين به شمار مي روند. اين بادها در مسير خود همانند يک جاروبرقي غول پيکر، همه چيز را از دام ها و انسان ها گرفته تا درختان و ساختمان ها، از روي زمين بلند مي کنند و هيچ چيز را بر روي زمين، به حال خود رها نمي کنند! در مسير اين بادهاي مخرب حتي اگر درخت تنومندي وجود داشته باشد که ريشه هاي ستبر آن تسليم باد نشوند، باز هم کمترين آسيب وارده اين است که شاخه هاي درخت از تمامي برگ ها تهي خواهد شد.
بنابراين اگر پيدايش حلقه هاي کشتزار حاصل عملکرد نيروهاي جوي بود، در اين صورت ساقه ها کنده مي شدند و اگر ساقه اي متصل به زمين باقي مي ماند، برگ ها و دانه هاي آن جدا مي شد و در محل بندهاي ساقه، شکستگي روي مي داد. نتيجه آنکه وزش باد آن هم از نوع دوراني آن، بر جاي ماندن مزرعه اي آشفته و ژوليده را به همراه دارد، نه پيدايش طرح هاي هندسي زيبا، دقيق و منظم. به علاوه تندبادها و گردبادها حرکت انتقالي پر قدرت و نيرومندي دارند که باعث مي شود تا خط سيري از ويراني را در مسير خود بر جاي بگذارند. اين مطلب که گردبادي بر فراز يک مزرعه به وجود بيايد و بعد از ايجاد حلقه هاي کشتزار در همان جا از بين برود، امر معقولي به نظر نمي رسد.

ما هم مي توانيم
 

در اوايل دهه 1990 ميلادي دو مرد بازنشسته به نام هاي « داج باور» و « ديوي کارلي» ادعا کردند که آنها مي توانند با ريسمان و تخته، حلقه هاي کشتزار را بسازند. ادعاي اين دو به طور همزمان و به سرعت در روزنامه هاي پر خواننده انعکاسي وسيع پيدا کرد. با انتشار چنين ادعايي خيال بعضي از مردم راحت شد که در حلقه هاي کشتزار هيچ رازي نهفته نيست و با اين اعتراف شجاعانه نظريه هاي عجيب و غريب فروکش کرد. البته به عقيده بسياري، اينکه رسانه هاي مهم کشورها همه به طور همزمان ماجراي ناشناخته بودن علت به وجود آمدن حلقه هاي کشتزار را رد کردند، مسأله اي شک برانگيز بود. اين در حاليست که يک سال بعد مجله علمي « ساينتيفيک آمريکن» مقاله اي از «مت ريدلي» منتشر کرد. او در اين مقاله توضيح داده بود که چگونه توانسته در مزرعه اي واقع در شمال انگلستان چنين اشکالي را به وجود بياورد و در اين بين توضيح داد که مردم هميشه به راحتي داستان هاي ماورالطبيعه را باور مي کنند و هر چيز ناشناخته اي را به اين پديده ها ربط مي دهند اما به وجود آوردن چنين اشکالي با ساده ترين تجهيزات کشاورزي هم ممکن است.
اگرچه تمام مدعيان ساختن حلقه هاي کشتزار توانسته بودند تعدادي از اين حلقه ها را به وجود بياورند اما باز هم جنگ و جدل ها بر سر اينکه کشتزارها داراي خصوصيات منحصر به فردي هستند که به نظر نمي رسد به همين راحتي ها بشود آن دايره ها را در آن به وجود آورد ادامه داشت.
اولين دليل اين بود که براي ساختن چنين اشکال عجيبي با وسعت بسيار بدون شک مي بايست از ماشين آلات کشاورزي استفاده کرد و در نتيجه استفاده از آنها مطمئناً ردهايي نظير ساييدگي در گياهان به وجود خواهد آورد؛ در حالي که اين نقش هاي شگفت انگيز هيچ نشاني از سازندگان خود ندارند؛ از طرفي مخالفان اين نظريه مي گويند اين کار را با بالن و يا هر وسيله اي که بتواند آنها را روي مزرعه معلق نگاه دارد مي شود انجام داد که البته حفظ تعادل در اين امر نقش مهمي دارد.

گره هاي شگفت انگيز
 

نکته ديگر نحوه خميده شدن ساقه ها و ارتباط آن با ساختمان آنهاست. ساقه گياهان علفي، گره هايي دارند که وظيفه آنها ايجاد استحکام در گياه است. اين بندها مجهز به روزنه هايي براي خروج بخار آب هستند. تجمع زياد آب در اين گره ها باعث راست ايستادن ساقه گياهان مي شود و اگر دما افزايش يابد گياه با تبخير آب موجود در گره هايش خميده مي شود؛ بررسي هاي ميکروسکوپي گياهان نشان داده است که به هنگام پيدايش حلقه هاي کشتزار، دقيقاً همين عامل است که به خوابيدن رستني ها بر روي زمين مي انجامد. در واقع چنين به نظر مي رسد که نوعي عامل خارجي باعث مي شود در ناحيه بندها، دما افزايش يابد. جالب ترين نکته درباره شکل گيري حلقه هاي کشتزار اين است که ساقه گياهان به طور انتخابي بسته به طرح و نقش خميده مي شوند؛ مثلاً ممکن است در يک طرح گره هاي بالايي گياه و در جاهاي ديگري از همان طرح گره هاي پاييني خميده شوند. 
به اين ترتيب به راحتي مي توان آثار تقلبي را از نمونه هاي اصلي تشخيص داد. خم کردن ساقه ها با دست يا هرگونه وسيله مکانيکي ديگر، علاوه بر ايجاد آسيب در گياه، منجر به بروز خميدگي هايي مي شود که عمدتاً در فواصل ميان بندها و نه در خود آنها به وجود مي آيند.

حالت هاي عجيب بازديدکنندگان
 

برخي ادعا مي کنند که بسياري از کساني که از اين حلقه ها بازديد مي کنند، دچار واکنش هاي جسمي ويژه اي مي شوند که از آن جمله مي توان به حالت تهوع، سردرد، سرگيجه، احساس قلقلک و دردهاي گوناگون اشاره کرد. مشابه اين علائم را مي توان در ناخوشي هاي ناشي از تأثير پرتو راديواکتيو مشاهده کرد.
گفته مي شود که تلفن هاي همراه، دوربين هاي عکاسي، ساعت ها و به ويژه دستگاه هاي الکترونيکي اي که براي بررسي منطقه وارد آن مي شوند، دچار اختلال مي شوند و همين طور ادعا مي شود که قطب نماي هواپيماها در بالاي اين مناطق به صورت ديوانه وار به چرخش در مي آيد.
افرادي که شاهد پيدايش حلقه هاي کشتزار بوده اند، متوجه تابش نور سرخ رنگي بر سطح زمين شده اند. خميده شدن گياهان در پنج دقيقه روي مي دهد و در اين مدت هيچ شخص يا وسيله اي که بتوان اين رويداد را به آن نسبت داد، ديده نشده است.
در بعضي موارد، پيدايش اشکال پيچيده اين حلقه ها با بعضي رخدادهاي عجيب و ناشناخته همراه بوده است که تاکنون هيچ توضيح قانع کننده اي درباره آنها، ارائه نشده است؛ براي نمونه ادعا مي شود که ديده شده سگ هاي مجاور يک منطقه در فاصله ساعت دو تا چهار بامداد پارس کرده اند و صبح روز بعد، پيدايش حلقه اي در آن منطقه گزارش شده است و يا ديده اند که احشام پس از ورود به محوطه حلقه ها بيمار مي شوند. در دامنه تپه ها، متوجه وزش بادهايي عجيب شده اند و همچنين مشاهده گوي نارنجي نوراني، شنيدن صداهاي خش خش مانند عجيب و نمايان شدن پي در پي اشياي پرنده ناشناس، از ديگر رويدادهاي پس از آشکار شدن حلقه ها بوده اند اما هنوز هيچکس نمي تواند اين ادعاها را رد يا تأييد کند.